CÁ TÍNH (PERSONALITY) LÀ GÌ? Đào sâu và tìm hiểu về CÁ TÍNH

Cá tính (PERSONALITY) là tính chất đặc thù – đặc trưng và nổi bật của sự vật (bao gồm con người, tổ chức, …) để phân biệt giữa sự vật này với sự vật khác, giữa người này với người khác. Đồng thời cá tính cũng chỉ những đặc điểm, đặc trưng tâm lý vốn có của một cá nhân, như tính cách, sở thích, sự hứng thú, phong cách (nói, ăn, mặc…), tư tưởng, niềm tin, triết lý tư duy và hành động, quan điểm và nhiều yếu tố đặc điểm khác. Trong một số trường hợp, cá tính còn được gọi là “Nhân cách”, chỉ hình thái hay diện mạo của tinh thần hoặc tâm lý cá nhân (con người).

Trong chuyên đề sâu này, Lương sẽ cùng bạn và các nhà sáng lập tìm hiểu về CÁ TÍNH (PERSONALITY), nếu bạn có câu hỏi về cá tính hoặc Mô hình kinh doanh, khởi nghiệp-sáng lập, bạn có thể inbox về cho Lương trong phần Liên Hệ, Hỗ Trợ.

Từ cá tính bắt nguồn từ tiếng Latin “persona”, ban đầu dùng để chỉ “mặt nạ” mà diễn viên dùng để đeo. Sau đó, nó được mở rộng cho cá nhân vật, vai diễn, con người và những đặc trưng nội tâm, diện mạo hình thái tâm lý.

Trong Tâm lý học, Cá tính và nhân cách có thể được phân thành nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Theo nghĩa rộng, cá tính (PERSONALITY) và nhân cách là đồng nghĩa, cả hai đều đề cập đến sự tổng hòa của một số khuynh hướng ý thức và các đặc trưng tâm lý ổn định, độc đáo của một cá nhân hay tổ chức.

Cá Tính theo nghĩa hẹp thường ngầm chỉ tính cá biệt trong hình thái tâm lý của một cá nhân (tổ chức) so với những điểm giống nhau có tính chất phổ biến, tức là những đặc điểm tâm lý riêng biệt của cá nhân, tổ chức đó. Nhân cách theo nghĩa hẹp thường chỉ những biểu hiện toàn diện của các đặc điểm tâm lý trong một cá nhân nào đó liên quan đến khuynh hướng ý thức. Đôi khi, nhân cách thậm chí chỉ đề cập đến phẩm giá đức hạnh hay đạo đức của một người. Cũng giống như người Việt Nam, ở châu Âu, một số nhà tâm lý học coi “cá tính” đồng nghĩa với “nhân cách”.

CÁ TÍNH trong tiếng Anh là PERSONALITY, còn trong trong tiếng Trung Quốc thì cá tính là 个性 (phát âm đọc thành gèxìng).

ĐỊNH NGHĨA, KHÁI NIỆM VỀ CÁ TÍNH (PERSONALITY)

Cá tính có thể được định nghĩa là tổng hợp các suy nghĩ, cảm xúc, giá trị quan, niềm tin, cảm giác – tri giác, hành vi và thái độ của cá nhân trong một nhóm. Cá tính quyết định cách chúng ta nhìn nhận, đánh giá bản thân cũng như môi trường xung quanh. Cá tính liên tục phát triển và thay đổi. Nó là tổng hợp của mọi thứ mà một người đã trải qua trong cuộc sống kể từ khi sinh ra.” Nói một cách đơn giản, cá tính là đặc tính tổng thể – duy nhất của một cá nhân, dựa trên cá tính có thể phân biệt một người (nhóm người, tổ chức) với những cá nhân khác, nghĩa là tổng hòa các đặc trưng tâm lý có tính bản chất, ổn định và mang khuynh hướng nhất định. Định nghĩa này về cá tính được phát biểu dựa trên đánh giá, phân tích từ góc nhìn của các nhà tâm lý học.

Từ cá tính ban đầu xuất phát từ tiếng Latin Personal, dùng để chỉ chiếc mặt nạ mà diễn viên mang trên khuôn mặt, sau đó cá tính được dùng để chỉ chính diễn viên – một người có những cá tính đặc thù. Cá tính là một khái niệm căn bản trong “Tâm lý học cá tính”.

Ở một số trường hợp, Tính cách (tiếng Anh: Temperament, tiếng Trung Quốc: 性格), cũng được gọi là Cá tính, tính tình, tính khí, khí chất, là một thuật ngữ tâm lý học dùng để chỉ những đặc điểm nhân cách (cá tính) bên trong một người , chẳng hạn như hướng nội hay hướng ngoại. Thông thường, nó là bẩm sinh hơn là “học được” trong quá trình phát triển cuộc sống, công việc.

Cá tính, còn được gọi là nhân cách, là tổng hợp các khuynh hướng và đặc trưng tâm lý độc đáo, ổn định và có tính bản chất của một người, tổ chức. Hay cũng có thể nói, Cá tính là sự thể hiện tinh thần tổng thể của một người kèm theo sự riêng có trong họ về mặt tinh thần.

Trong tâm lý học, cá tính được định nghĩa là tổng hòa các đặc trưng tâm lý tương đối ổn định giúp phân biệt một người với những người khác, thể hiện trong các môi trường khác nhau và ảnh hưởng đến các kiểu hành vi cụ thể hoặc hành vi tiềm ẩn của họ .

Vì cấu trúc của cá tính tính tương đối phức tạp nên nhiều nhà tâm lý học đã đề xuất các định nghĩa về cá tính dựa trên quan điểm nghiên cứu của riêng họ, nhà tâm lý học người Mỹ G. W. Allport đã từng xem xét hơn 50 định nghĩa khác nhau. Một trường hợp cụ thể là nhà tâm lý học người Mỹ R.S. Woodworth tin rằng “Cá tính (nhân cách) là toàn bộ phẩm chất chung trong hành vi của cá nhân “.

Nhà tâm lý học nhân cách người Mỹ R.B. Cattell cho rằng “Cá tính là khuynh hướng có thể được sử dụng để dự đoán những gì một người làm trong một môi trường nhất định. Nó gắn liền với các hành vi rõ ràng và ngầm định của cá nhân”.

Trong tâm lý học, Cá tính đề cập đến phẩm chất xã hội của hệ thống mà một cá nhân có được trong các hoạt động đối tượng và hoạt động giao tiếp, chỉ ra mức độ và bản chất của các mối quan hệ xã hội của cá nhân.

| CƠ HỘI (OPPORTUNITY) LÀ GÌ? Tìm hiểu sâu về Cơ Hội

1, Cá tính (PERSONALITY) trong Tâm lý học Phương Tây

Dựa trên bối cảnh và các hoạt động nghiên cứu trong cộng đồng tâm lý học phương Tây, về mặt phân loại hình thức, nội dung, chủ yếu có 5 định nghĩa đối với Cá tính như sau :

Thứ nhất, Định nghĩa Cá tính theo cách liệt kê những đặc trưng cá nhân: Theo đó cá tính là các khía cạnh khác nhau trong phẩm cách cá nhân, chẳng hạn như trí tuệ, khí chất, kỹ năng và đức hạnh của họ.

Thứ 2, Định nghĩa nhấn mạnh tính tổng thể của cá tính, tin rằng cá tính có thể được giải thích là “tổng hòa những gì một cá nhân cụ thể làm”.

Thứ 3, Định nghĩa cá tính nhấn mạnh sự thích nghi xã hội và duy trì cân bằng, cho rằng Cá tính là “sự kết hợp nhanh chóng của các thuộc tính về thể chất và tinh thần khi một cá nhân tương tác với môi trường”.

Thứ 4, Định nghĩa về cá tính nhấn mạnh sự độc đáo của cá nhân , cho rằng cá tính là “hành vi của một cá nhân khác biệt với những người khác”.

Thứ 5, định nghĩa về toàn bộ chức năng của chuỗi hành vi cá nhân được đề xuất bởi nhà tâm lý học cá tính người Mỹ nổi tiếng G. W. Allport , ông tin rằng “Cá tính là tổ chức động lực của hệ thống thể chất và tinh thần bên trong mỗi cá nhân, quyết định hành vi và tư duy độc đáo của một người “.

Cộng đồng tâm lý học phương Tây nhìn chung cho rằng định nghĩa về Cá tính của Allport tóm tắt toàn diện mọi khía cạnh của nghiên cứu về Cá tính. Đầu tiên, ông coi cá tính là sự thống nhất của các khuynh hướng thể chất tinh thần, đặc điểm và phản ứng; thứ 2, ông đề xuất rằng cá tính không phải là bất biến mà liên tục thay đổi và phát triển; cuối cùng, ông nhấn mạnh: Cá tính không chỉ là hành vi và lý tưởng, mà còn là một hệ thống động lực để quản thúc các khuynh hướng hoạt động khác nhau.

2, CÁ TÍNH (PERSONALITY ) trong Tâm lý học Trung Quốc

Do tính phức tạp của Cá tính, cộng đồng tâm lý học ở Trung Quốc không có sự thống nhất về khái niệm và định nghĩa về cá tính. Định nghĩa về cá tính trong Đại từ điển tâm lý học ở Trung Quốc, phản ánh quan điểm của hầu hết các học giả nghiên cứu về cá tính

Cụ thể : Cá tính, còn được gọi là Nhân cách, đề cập đến toàn bộ quan điểm tinh thần của một người, tức là tổng hợp các đặc trưng tâm lý có xu hướng nhất định. Cấu trúc cá tính có nhiều lớp và nhiều mặt, và bao gồm sự kết hợp độc đáo của các đặc trưng tâm lý phức tạp. Các cấp độ này là:

• Thứ nhất, các đặc trưng mang tính khả năng tiềm ẩn để hoàn thành một nhiệm vụ nhất định, đó chính là năng lực;
• Thứ 2, các đặc trưng động lực của hoạt động tâm lý, tức là khí chất;
• Thứ 3, các đặc trưng của thái độ và phương thức hành vi để hoàn thành các nhiệm vụ, tức là tính cách;
• Thứ 4, các đặc trưng có các xu hướng hoạt động, chẳng hạn như động lực, sở thích, lý tưởng, niềm tin,… Những đặc điểm này không tồn tại riêng lẻ, mà là một tổng thể kết hợp hữu cơ để điều chỉnh và kiểm soát hành vi của con người…

Một số nhà nghiên cứu cũng đề xuất phân biệt giữa “Cá tính” và “nhân cách”, cho rằng Cá tính mang tính cá biệt, ngầm chỉ tính độc đáo của nhân cách; Trong khi đó Nhân cách là một tổ chức nội tại phức tạp, bao gồm tư tưởng, thái độ, sở thích, tính khí, triết lý sống , cũng như các đặc điểm thể chất và tinh thần của một người. Hai điều này không hoàn toàn giống nhau, nhưng chúng đan xen vào nhau và cùng nhau ảnh hưởng đến hành vi của con người. Sự hình thành nhân cách được quyết định nhiều hơn bởi giáo dục.

Tóm lại, mặc dù các nhà tâm lý học có quan điểm khác nhau về khái niệm và định nghĩa đối với Cá tính, nhưng tinh thần cơ bản của họ tương đối thống nhất: “Cá tính” có hàm ý rất rộng và phong phú. Đó là một cấu trúc tâm lý có hệ thống được hình thành bởi khuynh hướng tâm lý, quá trình tâm lý, đặc điểm tâm lý và trạng thái tâm lý của con người.

| THƯƠNG MẠI, COMMERCE LÀ GÌ? Bản chất của Thương Mại và các kiến thức

3, Định nghĩa về CÁ TÍNH (PERSONALITY) trong Tâm lý học hiện đại

Tâm lý học hiện đại nhìn chung cho rằng Cá tính là hệ thống ổn định các đặc trưng tâm lý có ý nghĩa xã hội, được hình thành trong hoạt động vật chất và hoạt động giao tiếp của cá nhân.

Khái niệm về Cá tính trong tâm lý học khác với “cá tính” mà chúng ta nói đến trong cuộc sống hàng ngày.

Đối với hoạt động tương tác giữa các cá nhân hàng ngày , chúng ta sẽ thấy rằng hành vi của một số người là rất khó để quên; trong khi một số người lại thấy khó để lại ấn tượng cho người khác. Có những người, dù chỉ gặp một lần, nhưng lại để lại trong lòng người khác những kỷ niệm sâu sắc; trong khi có những người, dù đã ở bên người khác rất lâu, nhưng chưa bao giờ gây được ấn tượng sâu sắc trong lòng người đó. Nguyên nhân của sự thật này là do Cá tính. Nhìn chung, một cá tính riêng biệt và độc đáo có thể dễ dàng để lại ấn tượng sâu sắc cho mọi người, trong khi cá tính buồn tẻ (giống với hầu hết mọi người) khó có thể để lại ấn tượng nào cho những người xung quanh.

Trong cuộc sống hằng ngày, con người dễ hiểu lầm về Cá tính. Họ thường cho rằng người “Không chịu khuất phục”, “hiếu thắng”, “thẳng thắn”, “cố chấp” là người có tính cách mạnh mẽ; còn người “hiền lành”, “bình lặng”, “điềm đạm”, “yếu đuối” là người có ít cá tính. Quan điểm này là không đúng, hoặc ít nhất là không đầy đủ.

Các đặc trưng như “Không chịu khuất phục”, “hiếu thắng”, “thẳng thắn”, “cố chấp” là những đặc điểm tâm lý cá nhân mà một người thường có trong cuộc sống cũng như công việc của mình, thể hiện rõ nét khuynh hướng nhất định . Đó là quan điểm tinh thần hoặc đặc trưng tâm lý phân biệt một người với những người khác. Vì đặc trưng tính cách của những người có khuynh hướng này tương đối khác biệt và độc đáo nên họ thường để lại ấn tượng sâu sắc cho người khác.

Đối các đặc điểm “hiền lành”, “bình lặng”, “điềm đạm” cũng là những đặc trưng tâm lý cá nhân thường có ở những người có tính cách nhẹ nhàng và mong muốn hòa đồng với mọi người, cũng như có quan điểm tinh thần hoặc đặc trưng tâm lý khác biệt với những người khác. Chỉ có điều khuynh hướng cá tính này khá mờ, không rõ ràng, ít để lại ấn tượng sâu sắc cho mọi người. Từ đó ta có thể thấy rằng bất kể đặc điểm cá tính nào, dù rõ ràng hay đơn thuần thì nó đều biểu hiện một cá tính. Mỗi người đều có những đặc điểm tâm lý và mỗi người đều không thể thiếu được một quan điểm tinh thần. Theo nghĩa này, không có ai trên thế giới này không có cá tính. Cá tính có tác động trực tiếp đến hoạt động và cuộc sống của một người; nó có tác động trực tiếp đến tương lai của một người.

Những cá tính như “Thẳng thắn”, “Không chịu khuất phục”, “hiền lành”, “điềm đạm”… được đề cập trong cuộc sống hàng ngày thực chất chỉ là một số trong những đặc điểm tâm lý về Cá tính được tâm lý học nghiên cứu phân tích, chứ không phải là toàn bộ đặc điểm về Cá tính.

KẾT CẤU, CẤU TRÚC CỦA CÁ TÍNH (PERSONALITY). Sự hình thành cá tính

Về mặt cấu trúc, Cá tính thực chất là cấu trúc hệ thống được tạo thành (hình thành) từ 3 hệ thống con, bao gồm:

1, Tính khuynh hướng của Cá tính

Tính khuynh hướng của Cá tính chỉ những đặc trưng tích cực trong thái độ và hành vi của một người đối với xã hội , bao gồm:

• Nhu cầu,
• động cơ,
• sở thích,
• lý tưởng,
• niềm tin
• và Thế giới quan

Cá Tính quyết định thái độ của một người đối với thực tế, và quyết định khuynh hướng cũng như sự lựa chọn của người đó đối với các đối tượng trong hoạt động nhận thức. Khuynh hướng tính cách là cấu trúc năng động của hệ thống tính cách. Cá tính ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bẩm sinh như sinh lý và di truyền, chủ yếu được hình thành trong quá trình đào tạo và xã hội hóa.

Các thành phần khác nhau của khuynh hướng cá tính không tồn tại riêng lẻ, mà có mối liên hệ với nhau, ảnh hưởng lẫn nhau và hạn chế lẫn nhau. Trong đó, nhu cầu là nguồn gốc của khuynh hướng cá tính, thậm chí đó cũng là khởi nguồn của tính tích cực cá tính. Chỉ dưới sự thúc đẩy của nhu cầu, cá tính mới có thể được hình thành và phát triển.

Động lực, sở thích và niềm tin đều là biểu hiện của nhu cầu.

Thế giới quan có vị trí chỉ đạo cao nhất, thế giới quan chỉ đạo và hạn chế khuynh hướng tư tưởng cũng như quan điểm tâm lý chung của con người, là động lực và động cơ chung cho lời nói hay hành động của con người. Có thể thấy rằng khuynh hướng cá tính là một hệ thống năng động dựa trên nhu cầu của con người và được chỉ dẫn bởi thế giới quan.

2, Đặc trưng Tâm lý cá tính

Đó là sự kết hợp độc đáo các đặc điểm tâm lý khác nhau của một người. Bao gồm các đặc trưng mang tính khả năng tiềm ẩn để hoàn thành một hoạt động nhất định, cụ thể là năng lực; các đặc trưng động lực của hoạt động tâm lý, cụ thể là khí chất; và các đặc trưng về thái độ đối với môi trường thực tế cũng như việc thực hiện – hoàn thành các hoạt động, đó là tính cách. Đặc trưng tâm lý cá tính là cấu trúc đặc trưng của hệ thống cá tính.

3, Tự ý thức (Self-Consciousness)

Là nhận thức của một người về mọi trạng thái thể chất và tinh thần thuộc về bản thân, bao gồm cả sự tự hiểu biết, tự trải nghiệm, tự giám sát , chẳng hạn như lòng tự trọng và sự tự tin. Tự ý thức là cấu trúc điều chỉnh tự động của hệ thống cá tính, và các quá trình tâm lý là cơ sở để hình thành cá tính.

ĐẶC TÍNH, ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁ TÍNH (PERSONALITY)

Một cách tổng quát, cá tính có những đặc tính (đặc điểm) sau:

1, Khuynh hướng, đặc điểm quan trọng của cá tính

Trong quá trình hình thành cá tính, ở mọi lúc mọi nơi, các cá nhân luôn luôn thể hiện những động cơ, mong muốn, khuynh hướng và sự yêu thích riêng của mình đối với sự vật bên ngoài, từ đó phát triển thành hệ thống thái độ và môi trường bên trong của riêng mình, hình thành nên các khuôn mẫu hành vi cũng như khuynh hướng cá tính riêng của mình đối với mọi người, sự vật và chính bản thân.

2, Sự phức tạp của cá tính

Cá tính được tạo thành từ nhiều hiện tượng tâm lý khác nhau . Một số hiện tượng tâm lý này là hiển nhiên, dễ thấy đối với người khác và cũng rất rõ ràng đối với bản thân, chẳng hạn như sự nhiệt tình, hay nói, thẳng thắn và cáu kỉnh; một số không chỉ không rõ ràng đối với người khác mà ngay cả bản thân cũng cảm thấy mơ hồ về chúng.

3, Tính độc đáo

Cá tính của mỗi người đều mang dấu ấn độc đáo. Ngay cả những cặp song sinh giống hệt nhau cũng sẽ có cá tính riêng biệt khi lớn lên.

4, Tính tích cực trong cá tính

Cá tính là cấu trúc của một hệ thống mang khuynh hướng năng động, không phải là một cá nhân thụ động chịu sự chi phối của hoàn cảnh khách quan . Cá tính mang dấu ấn của sự tích cực và năng động , nó chỉ đạo mọi hoạt động tâm lý để chuyển hóa thế giới khách quan và chủ quan .

5, Sự ổn định

Xét về mặt biểu hiện, một khi cá tính của một người được hình thành thì cá tính đó có tính ổn định tương đối.

6, Tính toàn vẹn của cá tính

Như đã nói, cá tính là một thể thống nhất hoàn chỉnh. Các khuynh hướng cá tính, quá trình tâm lý và đặc điểm tâm lý cá tính khác nhau của một người được phối kết hợp trên cơ sở các tiêu chuẩn tương đối nhất quán, đó không phải là sự kết hợp ngẫu nhiên. Con người nhận thức và thay đổi thế giới theo góc nhìn tổng thể.

7, Tính phát triển

Một đứa trẻ sau khi sinh ra vẫn chưa hình thành Cá tính. Khi lớn lên, tâm lý của trẻ được phát triển, hoàn thiện, dần dần hình thành cá tính riêng. Về mặt hình thức, cá tính không phải là thứ được hình thành sẵn mà là sản phẩm của sự phát triển tâm lý .

8, Cá tính mang đặc trưng Xã hội

Cá tính của một có đặc là nhận thức được vị thế xã hội, lợi ích hay vai trò của xã hội. Cá tính là đối tượng của quan hệ xã hội, đồng thời là chủ thể của những quan hệ xã hội nhất định.

Bản chất xã hội của cá tính là đặc điểm quan trọng nhất của cá tính.

Xét về khía cạnh phát triển và bản chất xã hội của cá tính, sự hình thành cá tính phụ thuộc vào trình độ phát triển tâm lý của cá nhân , mặt khác, cá tính cũng phụ thuộc vào những quan hệ xã hội nhất định mà cá nhân đó tham gia. Việc nghiên cứu cá tính của con người phải dựa trên bản chất con người.

Nhà khoa học Karl Marx đã từng chỉ rõ: “Bản chất con người không phải là cái trừu tượng vốn có của cá nhân đơn lập, mà thực chất là tổng hòa của mọi quan hệ xã hội”. Do đó, chỉ khi nào xem xét vai trò quyết định của các yếu tố xã hội trong sự hình thành cá tính con người một cách thực tiễn và trong mối quan hệ tương tác giữa người với người thì mới có thể hiểu được cá tính từ góc nhìn khoa học, chuyên sâu.

Nghiên cứu cá tính là nghiên cứu con người, nghiên cứu cuộc sống. Lý thuyết cá tính là một lý thuyết về con người, một lý thuyết về cuộc sống. Mỗi người đều có ca tính riêng và cá tính của mỗi người là khác nhau. Chính những con người có cá tính đa dạng này tạo nên thế giới sống động và đầy màu sắc của chúng ta cùng nhiều nhóm người khác nhau vừa có mối liên hệ với nhau vừa có sự hạn chế lẫn nhau, đồng thời thúc đẩy sự tiến triển của lịch sử, cũng như thay đổi của thời đại.

CÁ TÍNH VÀ CỘNG TÍNH (Tính chung)

Chủ nghĩa duy vật biện chứng cho rằng “cái chung” là tính phổ biến , “cái riêng” là tính đặc thù. Hai yếu tố này có liên quan chặt chẽ và không thể tách rời, nằm trong một sự thống nhất biện chứng.

Một mặt, Cộng tính (tính chung) nằm bên trong cá tính và thông qua cá tính mà thể hiện ra bên ngoài. Không có cá tính thì không có cộng tính (tính chung).

Mặt khác, cá tính cũng không thể tách rời khỏi tính chung (cộng tính).

Bất kể những sự vật trong cuộc sống, công việc hay thế giới dù có đặc biệt đến đâu, chúng luôn có điểm chung với những sự vật khác cùng loại và luôn phải tuân theo những quy luật chung của những sự vật đó .

Không có cái riêng nào mà không chứa đựng cái phổ biến, tức là cái riêng không thể tách rời khỏi cái phổ biến. Triết học Mác thể hiện sự thống nhất biện chứng giữa cái chung và cái riêng , cá tính và cộng tính . Chúng ta phải hiểu và nắm bắt một cách chính xác. Ví dụ, mối quan hệ giữa triết học và các khoa học cụ thể , giữa vật chất và các hình thái cụ thể của nó, mối liên hệ phổ biến và mối liên hệ cụ thể, sự vận động giữa vận động và các sự vật cụ thể , mâu thuẫn biện chứng và mâu thuẫn cụ thể, tính phổ biến của mâu thuẫn và tính đặc thù của mâu thuẫn , giá trị triết học và giá trị của các sự vật cụ thể, v.v., đều là những mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng, giữa sự thông thường và cá biệt.

CÁ TÍNH PHÁT TRIỂN

Khi chúng ta sinh ra, chúng ta đã bắt đầu hành trình hình thành cái tôi; khi chúng ta bập bẹ ngôn từ, chúng ta đã bắt đầu có được góc nhìn đánh giá về cái tôi; khi chúng ta có thể độc lập quản lý, gìn giữ một giá trị nào đó, chúng ta hiểu được tầm quan trọng của cái tôi.

Trong hành trình của bản thân, không có sự thụt lùi và hối tiếc, không có mất mát và do dự. Để theo đuổi cuộc sống lớn hơn , chúng ta phải liên tục vượt qua chính mình (cái tôi). Khi cái tôi được hình thành, đó là khi cá tính xuất hiện.

Ngoài ra, Lương muốn lưu ý thêm, Cá tính khác với “Sự không chính thống” (non-mainstream).

CÁC LOẠI CÁ TÍNH

1, Phân loại cá tính dựa trên chức năng tâm lý

Từ góc nhìn về chức năng tâm lý, cá tính được phân thành:

• Nhóm cá tính Lí trí
• Nhóm cá tính tình cảm
• Nhóm cá tính Ý chí

2, Phân loại cá tính theo khuynh hướng hoạt động tâm lý

Cá tính có thể phân thành:

• Cá tính hướng ngoại
• Cá tính hướng nội

3, Phân loại theo phương thức sống trong xã hội

Cá tính được phân thành:

• Cá tính lí luận
• Cá tính kiểu kinh tế
• Cá tính kiểu xã hội
• Cá tính thẩm mỹ
• Cá tính dựa trên niềm tin vào văn hóa

4, Phân loại cá tính dựa trên sự độc lập của cá nhân

Từ góc nhìn về sự độc lập, cá tính có thể được phân loại là:

• Cá tính độc lập
• Cá tính thuận theo
• Cá tính phản kháng

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÁ TÍNH

Tồn tại nhiều nhân tố ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp lên Cá tính, dưới đây Lương đã phân tích và liệt kê những yếu chính ảnh hưởng đến cá tính:

• Giới tính
• Môi trường sinh ra
• Dân tộc
• Bối cảnh sống khi còn nhỏ và khi đã thanh niên
• Giai tầng
• Cha mẹ
• Bạn bè
• Môi trường sống khi đã thành niên

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến cá tính của một người. Theo các nghiên cứu thực nghiệm khoa học, giai đoạn có ảnh hưởng lớn nhất đến cá tính của một người là giai đoạn thanh niên (tuổi trẻ) (người xưa có câu “Anh hùng xuất thiếu niên” cũng là một trong những hàm ý này). Những người có ảnh hưởng lớn nhất đến cá tính của một người chính là cha mẹ của họ.

CÁ TÍNH VÀ TÂM LÝ

Cá tính sẽ đi theo một con người, và cũng ảnh hưởng lên cuộc sống một đời của chúng ta. Chính những nhu cầu, động lực, lý tưởng, niềm tin và thế giới quan chứa đựng trong khuynh hướng cá tính của một người sẽ định hướng phương hướng, mục tiêu và con đường sống của họ; chính tính khí, khí chất, sở thích và khả năng chứa đựng trong các đặc trưng cá tính của một người sẽ ảnh hưởng và quyết định phong cách sống, sự nghiệp cũng như vận mệnh cuộc sống.

CÁ TÍNH QUYẾT ĐỊNH ĐẾN KHÍ CHẤT, TÍNH TÌNH CỦA CHÚNG TA

Như Lương đã đề cập ở trên, sự hình thành của Cá tính có liên quan đến nhiều yếu tố như Bố mẹ, bạn bè, môi trường sinh ra, môi trường sống…Cá tính sẽ được phát triển trong suốt hành trình cuộc sống của một người (tổ chức).

Theo kết quả nghiên cứu tâm lý, tính cách của một người có liên quan mật thiết đến khí chất-tính khí của người đó. Khí chất của một người phần lớn quyết định sự khác biệt trong cá tính của họ.

Lý thuyết sớm nhất về cá tính trong tâm lý học là “Lý thuyết 4 Tính Khí”, do các nhà tâm lý học đề xuất dựa trên “Lý thuyết thể dịch” của Hippocrates, một bác sĩ nổi tiếng người Hy Lạp cổ đại. “Thuyết 4 Tính khí ” chia tính cách của con người thành bốn loại:

• Điềm đạm, bình tĩnh (Phlegmatic)
• Buồn sầu (tiếng Anh: Melancholic)
• Nhiệt huyết (tiếng Anh: Sanguine)
• Nóng tính, muốn làm rõ vấn đề ngay tức thì (tiếng Anh: Choleric)

1, Người có cá tính với tính tình Nhiệt huyết – Sanguine

Người có tính tình lạc quan, hoạt bát, thích giao du với người khác, không lùi bước trước khó khăn, không hơn thua. Thật dễ để hứa hẹn điều gì đó với người khác; nhưng cũng rất dễ để quên những lời đã hứa. Người có khí chất- tính tình dũng cảm đối mặt với khó khăn.

Có khả năng điều chỉnh cảm xúc, giữ thăng bằng tinh thần và tiến về phía trước bất cứ lúc nào. Một khi người nhiệt huyết – Sanguine thành công hoặc được người khác khen ngợi, họ sẽ vô cùng vui mừng.

2, Người mang cá tính với khí chất – tính tình điềm đạm, bình tĩnh – Phlegmatic

Người mang khí chất Phlegmatic – thường điềm tĩnh, ổn định và trung thành. Họ là người gìn giữ hòa bình, không thích xung đột và nhìn chung dễ hòa đồng, nhưng đôi khi lại thiếu động lực và quyết tâm.

Ví dụ : Một nhân viên cộng đồng luôn giữ được bình tĩnh, giỏi hòa giải tranh chấp và rất trung thành với bạn bè, nhưng có thể do dự khi cần đưa ra quyết định nhanh chóng.

3, Người có cá tính với khí chất Nóng tính – Choleric

Người Choleric nóng tính , được coi là người nhiệt tình, năng động, tự tin nhưng hay cáu kỉnh, thậm chí tức giận ngay tức thì. Họ thường là những nhà lãnh đạo giỏi, có ý chí mạnh mẽ và quyết đoán, nhưng đôi khi lại tỏ ra hống hách hoặc thiếu kiên nhẫn.

Ví dụ : Một doanh nhân luôn đam mê, có động lực mạnh mẽ cho các dự án mới, thích kiểm soát và lãnh đạo nhóm, nhưng có thể trở nên bức tức khi chịu áp lực.

4, Người cá tính với tính tình buồn sầu – Melancholic

Người u sầu thường nghiêm túc, thận trọng và chu đáo. Họ có tiêu chuẩn cao trong công việc và rất có tổ chức, nhưng đôi khi lại tỏ ra bi quan và lo lắng quá mức.

Ví dụ : Một nghệ sĩ có hiểu biết sâu sắc về nghệ thuật của mình và làm việc với sự tập trung cao độ và tính cầu toàn đôi khi có thể trở nên thất vọng vì lo lắng về tương lai.

Tâm lý học hiện đại có thể xuất hiện nhiều hơn những kiểu người mang cá tính với khí chất-tính tình khác 4 loại trên hoặc có thể là kết hợp. Nhưng nhìn chung mỗi kiểu cá tính đều có ưu và nhược điểm khác nhau. Để trở thành một người mang cá tính tốt, cần phát tích cực phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, có như vậy sự nghiệp công việc, cuộc sống mới có thể phát triển bền vững.

PHÂN TÍCH VỀ CÁ TÍNH TRONG KINH DOANH, KINH TẾ và VĂN HÓA-XÃ HỘI, CÔNG NGHỆ HIỆN NAY

Trong kỷ nguyên hàng tồn kho, doanh nghiệp không còn chỉ theo đuổi mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận nữa, mà đã bắt đầu định hình lại sức mạnh nội tại và tập trung nguồn lực trở lại phục vụ con người cũng như xã hội, cuộc sống. Trong quá trình này, các thương hiệu, giới công nghệ, các nhà sáng lập kinh doanh và thậm chí cả thành phố, quốc gia đang ngày càng hội nhập vào cuộc sống người tiêu dùng (con người) theo cách “nhân văn” hơn.

Đà Nẵng, thành phố lớn và quan trọng của Việt Nam, được mệnh danh là “Thành phố đáng sống”, vì nơi đây con người thân thiện, trung thực, hiếu khách, sẵn sàng giúp đỡ, cùng với đó là môi trường sống tốt, Đà Nẵng đã trở thành một cứ điểm du lịch được ưa chuộng. Sự nổi bật của thành phố được góp phần từ những cá tính của người Đà Nẵng. Cá tính đã trực tiếp mang đến lợi ích kinh tế, giá trị vật chất/tinh thần cho xã hội, nền kinh tế.

Nhìn lại, phong cách thời trang dopamine, phong cách Old Money, phong cách sang trọng nhẹ nhàng, hay những phong cách khác đang thịnh hành trong giới thời trang có thể truyền tải rõ ràng một cảm giác hoặc gắn liền với những nhân vật chính tiêu biểu trong phim: trẻ trung, tràn đầy năng lượng, giản dị và sang trọng, thoải mái và nhẹ nhàng. Việc xây dựng Cá tính và tạo ra chân dung thương hiệu đang trở thành xu hướng; với sự trợ giúp của chân dung thương hiệu mang cá tính, các thương hiệu sẽ nhận được sự ưa chuộng, tạo nên làn sóng người tiêu dùng mới.

Cá tính về cơ bản là quá trình gắn mác xã hội của một cá nhân (phần trước Lương đã đề cập đến việc cá tính mang một đặc trưng là Xã hội, bạn có thể di chuyển đến phần các đặc trưng, đặc điểm của cá tính ở trên để tìm hiểu). Cá tính xác định bản sắc xã hội và vai trò chức năng của cá nhân; bằng cách định hình một hình ảnh xã hội riêng biệt, dễ nhận biết, cá tính có thể liên kết và quy tụ những người có cùng đặc điểm và sở thích, do đó duy trì và củng cố hệ thống tương tác, gắn kết trong nhóm cũng như cộng đồng.

Đối với kinh doanh hay hoạt động thương mại trong nền kinh tế, quá trình xây dựng hình ảnh cá tính thực chất là hành động định hình lại nhận thức của người tiêu dùng một cách chiến lược, liên quan đến cách thương hiệu được thị trường chấp nhận và công nhận như thế nào.

Tại sao việc phát triển và phủ rộng cá tính lại hiệu quả đến vậy trong kinh doanh? Việc theo đuổi các chân dung thương hiệu mang cá tính nhất định có ý nghĩa gì đối với người tiêu dùng và các thương hiệu? Làm thế nào để tạo nên nét nhân văn cho một thương hiệu bằng cách làm sâu sắc thêm cá tính của nó? Lương sẽ cùng với bạn và các nhà sáng lập tìm hiểu sâu sắc hơn về Cá tính trong kinh doanh, nền kinh tế, văn hóa-xã hội…dưới đây.

1, Tính biểu tượng và sự dẫn dắt của Cá tính đang trở thành một xu hướng mới, thời thượng.

Philip Kotler nhấn mạnh trong “Quản trị Marketing” rằng “thương hiệu là mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người dùng”. Trong thời đại truyền thông xã hội, khi tốc độ phát đi của thông tin ngày càng nhanh và nhiều hơn, các chân dung thương hiệu được cá tính hóa, gắn nhãn có cảm xúc mạnh và dễ nhớ đã trở thành một phương thức quan trọng giúp các thương hiệu, doanh nghiệp trong mọi ngành nghề trở nên nổi bật.

Thông qua cá tính, các doanh nghiệp và thương hiệu có thể thu hút sự quan tâm của công chúng, thiết lập mối mối quan hệ gắn kết về mặt cảm xúc và suy nghĩ với công chúng, xã hội, đồng thời định hình lại hình ảnh thương hiệu, cũng như tạo ra sức ảnh hưởng khác biệt so với đối thủ cạnh tranh, qua đó thúc đẩy hành vi của người tiêu dùng, hoạt động truyền miệng cũng tốt hơn; người tiêu dùng sẽ có những trải nghiệm mới khi tương tác với thương hiệu thông qua cá tính, hiện thực hóa lối sống mong muốn và định nghĩa lại chính mình bằng cá tính.

Người tiêu dùng có thể khám phá chính bản thân mình trong xu hướng cá tính hóa thông qua những nhân vật.

Một trong những biểu hiện của xu hướng này “Cá nhân hóa” sản phẩm/dịch vụ hiện nay được rất nhiều doanh nghiệp, tổ chức áp dụng. Amazon, Alibaba, Shopee… những thương hiệu thương mại điện tử này thường xuyên ứng dụng công nghệ để giới thiệu các sản phẩm phù hợp với thói quen mang tính cá nhân hóa của người tiêu dùng.

Trong rất nhiều năm, sự cá tính hóa đã trở thành một yếu tố quan trọng, thậm chí là chiến lược dẫn dắt các doanh nghiệp, tổ chức phát triển. Shein hay Etsy là một trong những ví dụ nổi bật về cá tính hóa sản phẩm, nhằm đáp ứng nhu cầu khách hàng trên thị trường tốt hơn, hiệu quả hơn.

Trong tương lai, cá tính hóa vẫn sẽ tiếp tục là yếu tố then chốt đối với chiến lược phát triển của doanh nghiệp, tổ chức, thậm chí là quốc gia, vùng lãnh thổ.

2, Cá tính trở thành Danh thiếp xã hội

Daryl Weber, cựu giám đốc sáng tạo toàn cầu của Coca-Cola, đã từng chỉ ra trong cuốn sách Brand Seduction của mình rằng những liên tưởng vô thức của người tiêu dùng với các thương hiệu là một yếu tố quan trọng trong việc hình thành nên những thương hiệu mạnh, được gọi là “ảo tưởng về thương hiệu”. Là một hệ thống nhận dạng, các nhân vật thương hiệu được doanh nghiệp vận dụng để thiết lập cá tính bao gồm 3 khía cạnh:

• Quan niệm (lí tưởng) (MI) ,
• hành vi (BI)
• Thị cảm (thị giác) – VI ,

Trong đó, hành vi và thị giác được tận dụng rất nhiều để thiết kế nhân vật thương hiệu mang cá tính sắc nét, nhằm đối đa hóa giá trị lợi ích có được từ cá tính.

Một ví dụ, đó là thương hiệu Aesop, tên gọi của họ được đặt và lấy cảm hứng từ Truyện ngụ ngôn Aesop (do nhà văn Hy Lạp, Aesop sáng tác).

Đối với các cửa hàng truyền thống, họ cũng đã nhiều lần được chuyển đổi thành những không gian văn học. Ví dụ, cửa hàng Chelsea ở New York đã hợp tác với tạp chí văn học lâu đời The Paris Review để phủ trần nhà bằng khoảng 1.000 bản tạp chí The Paris Review, tạo thành một tác phẩm nghệ thuật bằng giấy. Cửa hàng Dongping Road ở Thượng Hải đã từng dọn sạch các kệ hàng, lấp đầy chúng bằng những cuốn sách về tác phẩm của phụ nữ và chủ đề của phụ nữ, đồng thời tổ chức sự kiện “Thư viện văn học của phụ nữ”.

Không gian, trưng bày nghệ thuật, truyền thông thương hiệu và các hoạt động thương hiệu đều trực tiếp chỉ ra cá tính thông qua nhân vật, sự vật thương hiệu.

Một ví dụ khác để thấy rõ hơn việc ứng dụng cá tính trong kinh doanh, kinh tế và xã hội, đó là mô hình kinh doanh Dropshipping các sản phẩm in ấn (Cụ thể là thương hiệu – Redbubble ). Những thương hiệu này tận dụng các hình tượng, nhân vật, sự vật có cá tính, nhằm tiếp cận nhiều và đa dạng đối tượng khách hàng.

Các tiếp cận như vậy trong kinh doanh và nền kinh tế đã hình nhận thức về những “Tấm danh thiếp cá tính”. Mỗi tấm danh thiếp sẽ là cách gây ấn tượng, giữ chân người tiêu dùng (vì cá tính có một đặc điểm là tính ổn định).

Kết luận tổng quát về Cá Tính

Như vậy Lương đã cùng bạn và các nhà sáng lập đã tìm hiểu sâu về chuyên đề CÁ TÍNH (PERSONALITY) LÀ GÌ, đó không chỉ là yếu tố ảnh hưởng lên một cá nhân trong nhiều khía cạnh (sự nghiệp, cuộc sống, gia đình…) mà còn chi phối và tác động lên thị trường, xã hội, nền kinh tế, công nghệ…

Cá tính mang tính chất đặc thù, đặc trưng của người hay sự vật. Dựa trên cá tính, chúng ta có thể phát triển xã hội, nền kinh tế, công nghệ… hiệu quả hơn, tốt hơn với từng trường hợp, đồng thời cá tính cũng hình thành những cộng đồng, nhóm có sự gắn kết chặt chẽ hơn, bởi cá tính mang tính xã hội.

Nếu bạn có câu hỏi về Cá tính hay các câu hỏi về sáng lập, khởi nghiệp, mô hình kinh doanh, bạn có thể gửi inbox cho Lương theo các hình thức liên hệ tại trang Hỗ Trợ, Liên Hệ.